/a6e32156fa5ae3db2f1bc406b88a4b1599d5bdae/53616c7465645f5fb5fd619337d06c53fd574f4480b0a866963af2b1b0a5d0b9bafa099f649d2d07c351b8245faa1407b405ec0d8929f4ce1c0cdaf28507ca1ab08ee2a012c37ffc818a631e30821f81cd8bdd0322790a62552ec7d6e3c76e4db8639b9b8632f18918331f35623f1ad5.webp "emre_dogan_26")
Cevap 1: Yaratabilir. O zaman Allah taşı kaldıramaz, demek ki her şeye kadir değildir Bu durum Allah’ın temel sıfatları ile çeliştiği için Allah yoktur.
Cevap 2: Yaratamaz. O zaman Allah her şeye kadir değildir, zira böyle bir taş yaratamaz. Bu durum da Allah’ın temel sıfatları ile çeliştiği için Allah yoktur.
Yukarıdaki itiraza cevap vermeden önce soruyu iyi anlamamız gerekiyor. Soru aslında şu şekilde de ifade edilebilir: “Allah, ‘her taşı kaldırabilen birisinin kaldıramayacağı bir taş’ yaratabilir mi?” Bu soruda “her taşı kaldırabilen birisinin kaldıramayacağı taş” ifadesi, açıkça görüleceği üzere çelişki içeren bir ifadedir. Çelişki içeren ifadenin ne olduğunu anlamanın en kolay yolu bunla ilgili örneklere bakmaktır: “Hem siyah, hem siyah olmayan kalem”, “Evli bekar”, “Dört kenarlı üçgen” vb. Aslında yukarıdaki soru benzeri başka ifadelerle de sorulabilir: “Allah evli bekar yaratabilir mi?”, “Allah dört kenarlı üçgen yaratabilir mi?”.
Allah’ın çelişkili şeyler yaratabilip yaratamadığı konusunda felsefeci ve kelamcılar arasında görüş ayrılığı vardır. Burada, bunların hangisinin doğru yaklaşım olduğunu belirlemeden, her iki durumda da ateistik iddiaların geçersiz olduğunu göstermekle yetineceğiz. Şimdi bu iki görüş çerçevesinden de bakıp, yukarıdaki sorunun nasıl cevap bulduğuna bakalım.
1. Allah’ın çelişki içeren şeyleri yaratması anlamsızdır görüşü:
Bu görüşün savunucularına göre Allah’ın her şeye kadir sıfatı, Allah’ın “mümkün” olan her şeyi yaratabileceği anlamına gelir. Mesela fizik yasalarının farklı olduğu bir evren mümkün olduğu için, Allah fizik yasaları farklı bir evren yaratabilirdi. Ancak çelişki içeren şeylerin var olması imkânsızdır. Böyle cisimlerin var olması mantıksal olarak “mümkün” değildir; mümkün olmadığı için de “Allah’ın onları yaratması” tipi söylemler anlamsızdır; bu yüzden Allah’ın her şeye kadir sıfatı açısından bir sorun yoktur. Zira yukarıda dediğimiz gibi Allah “mümkün” olan her şeyi yaratabilir. Bu görüşü savunanlara göre çelişki içeren şeyleri içeren ifadeler anlamsızdır. Dört kenarlı üçgen mümkün olmadığı gibi, böyle bir ifade anlamsız ve saçmadır. Dolayısı ile yukarıdaki soru da aslında anlamsızdır. Bu görüşü savunan biri yukarıdaki soruya şöyle cevap verecektir: Allah’ın böyle bir taş yaratmamasıyla ilgili söylem mantıksal açıdan saçmadır.