1
17 Eki 2020
Türkçe’nin Zamanları
/fa0fa5bd6bb4a642dd89af4abe6630a18b7a47bf/53616c7465645f5fbbf62c7ed4873ddad3f59008d05f5c422feed7adb1f3ec9a4575be2d2dba1837a7cd993558c938933db93e73ba34a1ef19f81ce2a03a7c75477dbed5651739b7580b4c6fac61de835f6d9c7ab92510904576380da7e77cd95d67e70017686584442eebbd12c8c4d0.png)
Vidiom
Bu başlığa vidio eklemek için telefonundaki
dio uygulamasından
giriş yap!
/eb9a11de06bc2a7d0fe76f9a5c81e56b795559f4/53616c7465645f5fbcd17775ad399b2b762d1c494ab3e02d1b962f0954b88dc3fcbd80045d424a5bea16daa88147530c98c48ebd0b399741a89ae7d6b617d43bad4cd8062ff57a6ae058507cbb195eb8596739fdcfb42f468b79e9a7f61ac0403c7ee091977eedf1986c11e5796b1253.jpg "turkdilbilim")
Türkçenin geniş zamanı hakkında ele alınması gereken bir kaç önemli husus mevcut. Dilimizde “geniş zaman” aslında “aşırı geniş zaman” çünkü:
Soner sigara içer. (Geniş?, Alışkanlık),
Soner resim yapar. (Geniş?, Yetenek),
Soner bu taşı kaldırır. (Geniş?, Yeterlilik/Olasılık).
Türkçenin geleneksel dilbilgisinde kip ve görünüş unsurlarının uzun seneler boyunca göz ardı edildiği ya da bir şekilde kitaplar öyle yazıldığı için alışkanlıkla üstüne bilgi eklenmeden senelerce bu şekilde öğretildiği dilbilimciler tarafında bilinmekte, tartışılmakta ve fakat akademik çalışmaların Türkçe öğretiminde tam bir etkisi olmamakta. Yukarıda verilen örnekleri anlam bakımından değerlendirdiğimizde geniş zaman eki olarak tanımlanan -ar ekinin sadece zamanı değil alışkanlıkları da gösterdiği için aslında dünya bilgimizi de kodladığı belirlenmektedir.
Bir diğer problem Türkçe literatürde bir “birleşik zaman” konusunda ortaya çıkmakta. Örnek olarak:
Geleneksel yaklaşım imek eylemi ile oluşturulan görünümleri «bileşik zaman» olarak aktarmaktadır: -yor idi, -acak idi, -mış idi, -ar idi. Bu ekler hikaye kipi olarak değerlendirilir. Ancak bunlar da aslında birer geçmiş zamandır.
Merve eve gidiyordu. (Şimdiki zamanı hikaye etmiyor, geçmiş zaman bildiriyor),
Merve eve gidecekti. (Gelecek zamanı hikaye etmiyor, geçmiş zaman bildiriyor).
Zamansal olarak şimdi ile geçmiş, gelecek ile geçmiş bir arada bulunabilir mi? Aslında burada bir dilin sonsuz zenginliği ve henüz ismi konulamamış olgular görüyoruz. Yani ismi konulsa bile pratikte göremiyoruz. Bir ek ile çok işlev elde ediyoruz ama bunları dilbilgisi kuralları adı altında doğru düzgün etiketleyemiyoruz. Dilin görünüş özelliği Slav dillerinde dilbilgisel bir kategori olarak bulunuyor ve modern dil incelemelerimizin vazgeçilmez bir parametresi ama ve lakin Türkçe geleneksel incelemelerde yoktur. Şimdi şu duruma bakın: Türkçede zaman ve kip yüklemcil öğeler üzerine getirilen eklerle sağlanır: -yor, -dı, -mış, -ar, -acak, -sa, -a ve -sın. Bunun yanı sıra -yor, -dı, -mış, -ar, -acak her biri ayrı bir dilbilgisel zamanı gösterir ve bunlar bildirme kipleridir. -malı, -sa, – a ve –sın her biri ayrı bir kip gösteren isteme kip ekleridir. Bu yaklaşımda bildirme kipleri ile isteme kipleri arasında bir asimetrinin söz konusu olduğunu dilciler hemen görüyor. Neden isteme kipleri kipsel alt türlere ayrılırken bildirme kipleri ayrılmamaktadır? Neden bildirme kipleri sadece zamansal alt biçimlenmeler sergilemektedir? Zamanın sadece bildirme kipi alanında göründüğü, diğer kip türlerinin ise zaman kavramı taşımadığı söylenebilir mi? Sonuç olarak nasıl oluyor da konuşucunun önermeye ilişkin bildirme tutumu sadece zaman kavramıyla aktarılabiliyor? Yani geleneksel dilbilgisi kitaplarında zaman ekleri bildirme kiplerinin gerçekleşmeleri ama kendileri doğrudan kip eki değil! Türkçe'nin Zamanları
/696b35e361b30200ea92bcc4026a8efdc369dd39/53616c7465645f5fc7c0cc352e501815f1394fdb59a5c8b9f6b76c01c40a15e68a53d10873deec6c9505bca2bc814beb655522458dc50aac4949cb621f5a4c1f1fe546ed77746d1cb25239606a3f7ea79762ade19ff8e5c899d8c8bdf85a03d43264a63e9a2ce8c8ab781cec12ce403f.png)
/7e07b62165fc1dc12c31099a7924602e5fdfd15d/53616c7465645f5f9964b6e35e8c45e73e79b1fe5d3d729211e3674b27d579ef95ccb93d4fd8002bab6c2ac31f11ddbb5b09201b26973e69fd9c5493da7feef51312a2cd73a816f4ecc55a10c28da495c4936d4a63a528328e11c1b77548b97f91c0ca59dfeca157eb29f69a48f8f236.png "dr.rock")
Genç lisede, okuldan çıkmış kafa kazan. Giriyo dio ya, az goygoy yapayım diye
Yazık, bu başlıkla karşılaşıyor
Burdada mı mk
Burdada mı diye isyan ediyor
Şaka şaka Dilbilgisi önemlidir
Dille alakalıdır çünkü
Dili kullanmayı bilen erkek her zaman kazanır
O zaman ne diyoruz
Dir dil bir insan
İki dil frençkis