3
1 Haz 2021
Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması Çalışmaları
Bir dilbilim terimi olan “ağız” Nurettin Demir tarafından; “aynı kökenden geldiği üst sistem durumundaki bir standart dile bağlı, doğal olarak ortaya çıkmış; aile ve dost çevresinde, iş yerlerinde; okuryazarlığı az, bulunduğu bölgeden uzun süre ayrı kalmamış insanlarca sözlü iletişimde dilin başka türleriyle karşı karşıya gelme oranına göre değişen biçimde kullanılan, resmî ortamlarda kullanılmasından kaçınılan, yazılı bir gelenek oluşturamamış, iletişim alanı sınırlı, bağlı olduğu üst sistemden dilin her alanında karşılıklı anlaşmanın korunacağı oranda ayrılabilen, prestiji standart dile göre daha az yerel konuşma biçimleri” (Demir, 2002: 105) olarak tanımlanmıştır. Macar Türkolog Ignacz Kunos 1896 yılında Türk dilinin ağızlarına dair ilk sınıflandırma çalışmasını yapmış ve çalışmasında ağızları yedi bölgeye ayırmıştır.
1946 senesine gelindiğinde bir sınıflandırma çalışması Ahmet Caferoğlu’ndan geliyor ve o ağızları önce dokuz gurupta toplayıp sonra altı gurupta birleştiriyor.
Ahmet Caferoğlu’ndan sonra Zeynep Korkmaz Güneybatı ağızlarını inceleyip dörde ayırmıştır.
Günümüzde en çok kullanılan sınıflandırma Leyla Karahan’ın ağız sınıflandırmasıdır (Karahan: 1996).
ALT BAŞLIKLAR:
ana ağız grupları
ana ağız gruplarını belirleyen özellikler
Anadolu ağızlarının sınıflandırılmasındaki temel ses ölçütleri
Sınıflandırmadaki morfolojik özellikler
detaylı anlatım için makalenin tamamı:
Anadolu ağızlarının sınıflandırılması çalışmaları